PATRON SZKOŁY

HELENA MNISZEK – PATRON SZKOŁY PODSTAWOWEJ W SABNIACH

Helena Mniszek – taki bowiem przyjęła pseudonim literacki – pochodziła z jednej z najstarszych rodzin szlacheckich ziemi Mielnickiej (na Podlasiu). Część rodziny w końcu XVIII wieku osiedliła się na Podolu i Rusi. Inna część rodziny znalazła miejsce w Galicji. Z tej linii Władysław był pułkownikiem i obok generałów Józefa Bema i Henryka Dębińskiego był dowódcą Legionu Polskiego na Węgrzech podczas rewolucji 1948 – 1949 roku.

Helena Mniszek urodziła się w roku 1880 w Kurczycach na Wołyniu. Otrzymała bardzo staranne wychowanie domowe. Swobodnie władała czterema językami obcymi. W latach młodzieńczych dużo podróżowała po Ukrainie wraz z swoim ojcem Michałem Mniszek Tchorznickim, który był plenipotentem hrabiego Męcińskiego, właściciela rozległych dóbr na Ukrainie. I w czasie tych inspekcyjnych podróży zatrzymywali się po różnych znajomych dworach ziemiańskich, gdzie Halszka (Helena) wsłuchiwała się w nadzwyczaj ciekawe autentyczne opowiadania, które być może stały się kanwą jej późniejszych powieści.

W 1899 roku wyszła za mąż za Władysława Chyżyńskiego i zamieszkali w jego majątku Platerów na Litwie. Tam urodziły się jej dwie córki: Janina i Maria. Po śmierci męża, w roku 1903 wróciła na Podlasie do majątku rodziców – do Sabni z gotowym jakoby pomysłem i wzorem głównych bohaterów powieści “Trędowata”.

Debiut powieści od razu podbił rynek czytelniczy. Był to bestseller dwudziestolecia międzywojennego. Powieść doczekała się do roku 1939 aż dwóch wersji filmowych ze znakomitą obsadą aktorską.

W 1910 roku Helena Mniszek powtórnie wychodzi za mąż za Stryja Antoniego. Zamieszkują w dopiero co kupionym majątku Rogale pod Łukowem, gdzie urodziły się jej dwie córki (bliźniaczki): Irena i Hanna. W tym czasie powstają nowe utwory. Jest jedną z bardziej poczytnych powieściopisarek tego okresu. W 1920 roku Stryj Antoni sprzedał Rogale i kupił od rodziny Turskich majątek Kuchary koło Drobina. Niedługo potem umiera.

Po śmierci męża Helena Mniszek prowadzi gospodarstwo sama do roku 1940, kiedy to została wyrzucona przez Niemców. Wróciła do Sabni, do swojej siostry Józefy. Była już wtedy bardzo chora. W Sabniach umarła w 1943 roku. Zgodnie z jej ostatnią wolą tutaj też została pochowana, na małym cmentarzu we wsi Zembrów.

 

Materiały o Patronce pochodzą ze zbiorów rodzinnych udstępnionych na stronie internetowej przez Pana Michała Rażniewskiego.  http://www.razmich.webpark.pl/sabnie.html?